Jak czynić zło przy aprobacie większości społeczeństwa

Czytam sobie książkę-reportaż Śmierć w Amazonii. Jest ona pouczająca i otwierająca oczy – bo niby każdy wie, że “źli kapitaliści”, “złe korporacje” ale jak to się dzieje, że społeczeństwo en mass nie protestuje, że bezpośredni winni nie dość, że unikają sprawiedliwości, to jeszcze mogą kontynuować swój proceder?
Książkę warto przeczytać całą, pokazuje jasno działający mechanizm niezależnie od kraju i rodzaju biznesu, poniżej jeden cytat na zachętę:

“Z refleksji socjologów i filozofów wiemy, że nowoczesne społeczeństwo kształtuje zachowania i działania moralnie naganne, wręcz odpychające, które nie napotykają oporu moralnego ani nie wywołują wyrzutów sumienia.

Takie nowoczesne społeczeństwo potrafi wciągnąć w swoje tryby, na przykład w realizację podboju, wywołanie wojny, popełnianie zbrodni, miliony jednostek całkowicie lub prawie całkowicie nieświadomych, że biorą udział w czynieniu zła.
Ludzie ci – jak pisze Zygmunt Bauman – „w żadnym momencie działania nie są zmuszeni do podejmowania świadomie trudnych wyborów moralnych ani do przełamywania wewnętrznych oporów sumienia”.

Innymi słowy: nowoczesne społeczeństwo wytwarza u jednostek moralną ślepotę na masową skalę.

Bauman rozważa przykład robotników fabryki broni, którzy cieszą się z nowych zamówień i dobrej kondycji ekonomicznej przedsiębiorstwa, a zarazem szczerze opłakują masakry dokonywane nawzajem przez Etiopczyków i Erytrejczyków. Nie zastanawiają się, że być może broń, którą produkują – dzięki czemu mogą cieszyć się z poprawy sytuacji materialnej swojej i firmy dającej im pracę – trafia w ręce bojowników tej czy innej wojny, której ofiary wywołują uczucia autentycznego smutku i troski.

Moralna ślepota tego rodzaju jest możliwa jedynie w nowoczesnym, złożonym społeczeństwie, którym rządzi zasada „pośrednictwa w działaniu”.
„Tworzy się” – pisze Bauman – duży dystans między zamiarem a jego praktycznym urzeczywistnieniem, zaś przestrzeń ta wypełniona jest dużą liczbą drobnych działań, wykonywanych przez mało znaczących pośredników”.

Wniosek: nikogo nie powinien dziwić udział normalnych, porządnych, uczciwych ludzi w działaniach i procesach, które owocują zniszczeniami, okrucieństwami, zbrodniami.
Jakżeż w codziennej krzątaninie – podpisaniu zamówienia na ileś ton surówki hutniczej, drewna czy wołowiny, kupnie półproduktu od kontrahenta, negocjowaniu kontraktu z siecią supermarketów, zakupie nowego samochodu czy lodówki – dopatrywać się związku drobnej czynności, samej w sobie moralnie obojętnej, ze zbrodnią przeciwko środowisku czy zabójstwem wieśniaków w małej miejscowości na końcu świata?”